CHP Yalova Milletvekili Tahsin Becan, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı’na sunduğu kanun teklifi ile belediyelerin yatırım projelerine yönelik yardım ödeneğinin kullanım yetkisinin Cumhurbaşkanı’ndan alınmasını önerdi. Becan, mevcut düzenlemenin yerel yönetimler arasında eşitsizlik yarattığını ve merkezi idarenin mali yardımlarının tarafsız bir şekilde dağıtılması gerektiğini savundu.
Teklifin Gerekçeleri
Tahsin Becan tarafından sunulan ve 5579 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun’da değişiklik yapılmasını öngören teklifin gerekçesinde, belediyelerin ihtiyaç duyduğu yatırım nitelikli projeler için Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı bünyesinde oluşturulan yardım ödeneğinin, hiçbir ölçüt belirlenmeden Cumhurbaşkanı’nın tek yetkisine bırakılmasının adil olmadığını ifade etti.
Becan, 2017 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile hükümet sisteminin değiştiğini ve yürütme organının partili Cumhurbaşkanı haline geldiğini vurgulayarak, “Cumhurbaşkanı artık tarafsız bir makam olmaktan çıkmış, bir siyasi partinin lideri konumuna gelmiştir. Bu durumda belediyelere sağlanan mali desteklerin nesnel ölçütler yerine siyasi saiklerle dağıtılması riski doğmaktadır. Mevcut düzenleme, merkezi yönetimin yerel yönetimlere yaptığı yardımlarda eşitsizliği artırmakta ve belediyelerin özerkliğine zarar vermektedir.” dedi.
Eşitlik İlkesi ve Hukuk Devleti Vurgusu
Kanun teklifinde, merkezi idarenin mali yardımlarından yararlanma bakımından yerel yönetimler arasında ayrımcılık yaratılmasının önüne geçilmesi gerektiği belirtiliyor. Becan, “Mevcut sistem, belediyelere sağlanacak desteklerin siyasi tercihlere göre belirlenmesine kapı aralamaktadır. Bu durum, halkın demokratik tercihlerini doğrudan etkileyerek belediyelerin hizmet sunumunu engelleyebilir ya da bazı belediyeleri haksız şekilde kayırabilir. Bu nedenle yardım bütçesinin dağıtımında nesnel ve şeffaf kriterler belirlenmelidir.” ifadelerini kullandı.
Şeffaflık ve Objektif Kriterler Çağrısı
Becan, sunduğu kanun teklifinde, yatırım nitelikli projelerin hangi ölçütlere göre belirleneceğinin netleştirilmesi gerektiğini de vurguladı. “Şu an yürürlükte olan düzenleme, hangi projelerin destekleneceği, bu projelerin nasıl şekillendirileceği ve ödeneğin ne şekilde dağıtılacağı konusunda herhangi bir çerçeve sunmamaktadır. Cumhurbaşkanı’nın tamamen kendi takdirine bağlı bir dağıtım mekanizması öngörülmekte, bu da farklı muamelelere sebebiyet verebilmektedir.” dedi.
Seçim Dönemlerinde Tarafsızlık Sağlanmalı
Özellikle seçim dönemlerinde merkezi yönetim tarafından sağlanan ödeneklerin siyasi amaçlarla kullanılabileceği endişesini dile getiren CHP’li vekil, bu durumun demokratik süreçlere zarar verdiğini ifade etti. “Seçim dönemlerinde iktidar partisine yakın belediyelere daha fazla kaynak aktarılması, muhalefet belediyelerinin ise kaynaklardan mahrum bırakılması, seçim rekabetinde adaletsizlik yaratmaktadır. Bu yüzden, merkezi yönetimin belediyelere yaptığı yardımlarda mutlak eşitlik sağlanmalı, denetlenebilir ve şeffaf bir sistem oluşturulmalıdır.” diye ekledi.
Yerel Yönetimlerin Güçlendirilmesi Önerisi
Becan, Türkiye’de yerel yönetimlerin daha bağımsız ve güçlü olması gerektiğini belirterek, merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerindeki ekonomik baskısını azaltacak reformların yapılması gerektiğini söyledi. “Yerel yönetimler, kendi kararlarını özgürce alabilmeli ve merkezi yönetimin siyasi baskısından uzak bir şekilde hizmet sunabilmelidir. Belediyelerin merkezi idareye bağımlılığının azaltılması, demokrasinin güçlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.” ifadelerini kullandı.
Tahsin Becan’ın TBMM’ye sunduğu bu teklif, yerel yönetimlerin mali özerkliğini artırmayı ve belediyeler arasındaki finansal eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Teklifin kabul edilmesi halinde, belediyelere yönelik mali yardımlar, objektif kriterler çerçevesinde ve şeffaf bir biçimde dağıtılacak. Bu durumun, belediyelerin hizmet kapasitelerini artırarak vatandaşlara daha eşit ve etkin hizmet sunmalarını sağlayacağı öngörülüyor.
Mecliste görüşülmeyi bekleyen bu teklifin, iktidar ve muhalefet partileri arasında tartışmalara neden olması bekleniyor. CHP’li vekiller, bu düzenlemenin yerel yönetimler üzerindeki merkezi yönetim baskısını azaltacağını savunurken, iktidar kanadının teklife nasıl bir yaklaşım sergileyeceği merak konusu olmaya devam ediyor.
