Türkiye genelinde birçok tekel bayisi ve kuruyemişçi, haksız kazanç elde etme yöntemleriyle gündeme gelmeye devam ediyor. Özellikle sigara gibi fiyatı sabit ürünlerde, kredi kartı ile yapılan ödemeler sırasında müşterilerden ek ücret talep ediliyor. Bu durum, hem yasalara aykırı bir uygulama olması hem de vergi kaçırma potansiyeli taşıması açısından büyük bir sorun teşkil ediyor.
Haksız Komisyon Talebi: Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’na Aykırı
Özellikle tekel bayileri, müşterilerden sigara gibi ürünlerin kredi kartı ile alımında, “banka komisyonu” adı altında ek ücret talep ediyor. Örneğin, 74 TL’lik bir sigara paketinin kredi kartı ile ödenmek istendiğinde, tekel bayileri bu tutara +6 TL komisyon ekleyerek toplamda 80 TL talep ediyor. Bu uygulama, 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 17. maddesine açıkça aykırıdır. Bu kanun, hiçbir üye işyerinin kartlı ödemelerde ek bir ücret talep edemeyeceğini hükme bağlamıştır.
Kanunun 17. maddesi, üye işyerlerinin, kredi kartı ve banka kartı ile yapılan ödemelerde müşteriden ek bir ücret talep edemeyeceğini açıkça belirtir. Kanuna göre, bu tür talepler hem yasa dışıdır hem de müşteri haklarının ihlal edilmesine yol açar. Bu tür uygulamaların tespiti halinde, işyeri hakkında yasal işlem başlatılması ve POS cihazlarının iptal edilmesi gündeme gelebilir.
Usulsüz Fiş Kesimi ve Vergi Kaçırma
Tekel bayileri ve kuruyemişçiler, haksız komisyon talebinin yanı sıra, POS cihazından alınan ürünlerin fişini farklı bir tutar veya ürün üzerinden keserek vergi kaçırma girişiminde de bulunuyor. Müşteriden alınan 80 TL’nin fişi, sadece 74 TL üzerinden kesiliyor ve geriye kalan 6 TL ise kayıtsız bir şekilde elde ediliyor. Bu tür uygulamalar, Vergi Usul Kanunu’na göre ciddi bir suç teşkil eder.
Vergi Usul Kanunu’na göre, ticari faaliyetlerde elde edilen gelirlerin tam ve doğru bir şekilde beyan edilmesi zorunludur. Usulsüz fiş kesimi, gelirlerin eksik beyan edilmesine ve dolayısıyla vergi kaçırma suçunun işlenmesine yol açar. Bu tür durumların tespit edilmesi halinde, işletmelere ağır para cezaları uygulanabilir ve hatta işyeri kapatma gibi daha ciddi yaptırımlar söz konusu olabilir.
Yasal Cezalar ve Yaptırımlar
5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’na aykırı hareket eden işyerleri için çeşitli yaptırımlar öngörülmüştür. Kanuna aykırı olarak komisyon talep eden işyerleri, ilk tespitte uyarılabilir; ancak bu uygulamanın devam etmesi halinde POS cihazları iptal edilebilir ve işyeri hakkında vergi incelemesi başlatılabilir. Vergi Usul Kanunu’na göre ise, usulsüz fiş kesimi ve gelirlerin eksik beyan edilmesi durumunda, işletmelere ağır para cezaları verilebilir ve vergi kaçırma suçunun tespit edilmesi durumunda adli süreç başlatılabilir.
Müşteri Hakları ve Bilinçlenme
Bu tür haksız uygulamalara maruz kalan müşteriler, haklarını korumak adına ilgili mercilere şikayette bulunabilirler. Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu, müşteri haklarını koruma altına almak amacıyla oluşturulmuş olup, bu tür durumlarda tüketicilerin bilinçlenmesi ve haklarını aramaları büyük önem taşır. Müşteriler, bu tür uygulamalarla karşılaştıklarında hem BDDK’ya hem de Gelir İdaresi Başkanlığı’na şikayette bulunarak yasal sürecin başlatılmasını sağlayabilirler.
Tekel bayileri ve kuruyemişçilerde yaşanan bu haksız uygulamalar, hem yasal hem de etik açıdan ciddi sorunlar doğuruyor. Yasa dışı komisyon talepleri ve vergi kaçırma girişimleri, sadece müşterilere maddi zarar vermekle kalmayıp, devletin vergi gelirlerini de olumsuz etkiliyor. Bu tür durumlarla karşılaşan vatandaşların haklarını koruma adına bilinçlenmeleri ve gerekli yasal yollara başvurmaları büyük önem arz ediyor.
