Türk mutfağının en önemli lezzetlerinden biri olan döner, Avrupa Birliği (AB) nezdinde “geleneksel ürün adı” tescili almak için kritik bir süreçten geçiyor. Uluslararası Döner Federasyonu (UDOFED) tarafından 2022 yılında yapılan başvuru, Avrupa’daki çeşitli ülkelerden gelen itirazlarla karşılaşmış olsa da, yürütülen yoğun diplomasi ve teknik çalışmalar sonucunda önemli aşamalar kaydedildi. Tescil sürecinin 2025 yılında tamamlanması ve dönerin resmi olarak korunmuş bir geleneksel ürün olarak tanınması bekleniyor.
Dönerin Avrupa’daki Yolculuğu ve Tescil Süreci
Türkiye mutfağının sembol lezzetlerinden biri olan döner, uzun yıllardır Avrupa’da büyük bir ilgi görüyor. Özellikle Almanya başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde popüler hale gelen bu lezzet, zamanla yerel mutfakların bir parçası gibi algılanmaya başlandı. Ancak dönerin kökeni, üretim standartları ve orijinalliği konusunda çeşitli tartışmalar yaşanıyor.
Bu durumun önüne geçmek ve dönerin kökeninin Türkiye’ye ait olduğunu resmi olarak tescil ettirmek amacıyla Uluslararası Döner Federasyonu (UDOFED), 2022 yılında Avrupa Birliği’ne başvuruda bulundu. Ancak başvuru sonrasında Almanya ve 6 farklı Avrupa ülkesinden çeşitli teknik itirazlar geldi. İtirazlar, dönerin sadece Türkiye’ye ait olup olmadığı, üretim yöntemleri ve içeriği gibi konular üzerinde yoğunlaştı.
Özellikle Almanya ile yapılan müzakerelerde büyük ilerleme sağlandı ve taraflar arasında bir uzlaşıya varıldı. Dönerin geleneksel bir Türk yemeği olduğu konusunda mutabakat sağlanırken, Avrupa’da üretilen dönerlerin belirli standartlara uygun olması gerektiği konusunda da ortak bir çerçeve çizildi. UDOFED yetkilileri, diğer ülkelerle de benzer görüşmelerin sürdüğünü ve 2025 yılı itibarıyla tescil sürecinin tamamlanmasını beklediklerini açıkladı.
Avrupa’daki Döner Ekonomisi: Dev Bir Pazar
Döner sadece bir yiyecek olmanın ötesinde, Avrupa’da milyarlarca avroluk bir ekonomiyi temsil ediyor. Günümüzde Avrupa genelinde döner sektörü büyük bir istihdam kaynağı yaratırken, özellikle Almanya bu pazarın en büyük oyuncularından biri konumunda.
Avrupa’da Dönerin Ekonomik Etkisi
- Günlük 400 ton tüketim: Avrupa’da her gün 400 ton döner tüketildiği tahmin ediliyor.
- Yıllık 3,5 milyar avro ciro: Döner sektörü, Avrupa genelinde yıllık 3,5 milyar avroluk bir ekonomik hacme sahip.
- 40 bin işletme: Avrupa genelinde döner satan yaklaşık 40 bin işletme bulunuyor.
- Almanya’daki işletme sayısı: Almanya’da döner satışı yapan işletme sayısı 16 bini aşmış durumda.
Bu veriler, dönerin Avrupa pazarında ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu gösteriyor. Özellikle Almanya, Fransa, İngiltere ve Avusturya gibi ülkelerde dönerin fast-food kültürünün ayrılmaz bir parçası haline geldiği görülüyor.
Tescilin Önemi: Dönerin Kimliği ve Kalitesi Korunacak
Dönerin Avrupa Birliği tarafından tescillenmesi, sadece Türkiye’nin gastronomik mirasının korunması açısından değil, aynı zamanda döner sektörünün geleceği için de büyük önem taşıyor. Tescilin sağladığı avantajlar arasında şunlar yer alıyor:
1. Dönerin Orijinalliği Korunacak
Tescil sayesinde dönerin kökeninin Türkiye’ye ait olduğu resmiyet kazanacak ve döner adı altında satılan standart dışı veya farklı içerikli ürünlerin piyasada yayılması önlenecek.
2. Haksız Rekabet Önlenmiş Olacak
Bugün Avrupa’da birçok ülke döneri kendine ait bir ürün olarak pazarlamaya çalışıyor. Tescil sayesinde, dönerin menşei Türkiye olarak kabul edilecek ve haksız rekabetin önüne geçilecek.
3. Uluslararası Tanınırlık Artacak
Tescilli ürünler, uluslararası pazarda daha güçlü bir marka değeri kazanır. Bu durum, Türk mutfağının dünya genelinde daha fazla tanınmasını sağlayacak.
4. Dönerin Kalitesi Standart Hale Gelecek
Tescille birlikte belirli üretim standartları oluşturulacak ve dönerin belirli kriterlere uygun şekilde üretilmesi sağlanacak. Bu da tüketicilere daha sağlıklı ve kaliteli bir ürün sunulmasını garanti edecek.
Türk Mutfağı İçin Büyük Bir Adım
Dönerin Avrupa Birliği tarafından tescillenmesi, Türk mutfağının uluslararası alanda tanıtımı açısından büyük bir zafer niteliğinde olacak. Türk mutfağı, zengin geçmişi ve çeşitliliği ile dünya gastronomi sahnesinde her geçen gün daha fazla yer edinirken, döner gibi ikonik lezzetlerin korunması Türkiye’nin gastronomi turizmi açısından da büyük bir fırsat yaratıyor.
UDOFED yetkilileri, sürecin 2025 yılında tamamlanmasını ve dönerin resmen tescilli bir geleneksel ürün olarak Avrupa’da yerini almasını beklediklerini belirtiyor. Eğer süreç başarıyla tamamlanırsa, döner sadece Türkiye’nin değil, dünyanın dört bir yanındaki Türk restoranlarının da daha güçlü bir kimlik ve marka değeriyle faaliyet göstermesini sağlayacak.
Türk döneri, artık sadece Avrupa’nın dört bir yanında tüketilen bir lezzet olmanın ötesine geçerek, uluslararası gastronomi sahnesinde hak ettiği yeri alacak. Tescilli ve korunmuş bir marka olarak Türk döneri, gelecekte de dünyaya lezzet sunmaya devam edecek!
