17 Ağustos 1999’da meydana gelen büyük Marmara Depremi, Yalova’da büyük yıkımlara ve can kayıplarına neden olmuştu. Deprem sonrası yardım çalışmaları günlerce aksarken, bölgedeki yapı stoğunun ne kadar dayanıksız olduğu acı bir şekilde ortaya çıktı. Aradan geçen 25 yıl içinde kentsel dönüşüm ve afet planlaması konularında yeterli adımların atılıp atılmadığı ise hala tartışma konusu.
Bu süreci bizzat yaşayan ve yakından takip eden isimlerden biri de Jeoloji Yüksek Mühendisi Osman Kendir’dir. Yalova Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nde görev yaptığı dönemlerde, deprem gerçeğini her fırsatta dile getiren Kendir, kentin geleceği için “Deprem Acil Master Planı”nın hayata geçirilmesi gerektiğini vurgulamıştı.
Deprem Acil Master Planı Neden Önemli?
Osman Kendir’in yıllardır üzerinde durduğu bu plan, Yalova’nın 1/50000 ölçekli imar planına entegre edilmesi gereken stratejik bir çalışma olarak öne çıkıyor. Plan kapsamında;
- Olası bir deprem anında yürütülecek yardım ve kurtarma çalışmalarının eksiksiz bir şekilde işlemesi,
- 1999 öncesi deprem yönetmeliğine göre inşa edilmiş ve büyük risk oluşturan binaların hızla kentsel dönüşüme sokulması,
- Yeni yapıların günümüz deprem yönetmeliğine uygun şekilde tasarlanması,
- Çok katlı yapılar yerine yatay mimari anlayışına geçiş,
- Cadde ve sokakların olası bir afet durumunda sevk ve idareyi kolaylaştıracak şekilde genişletilmesi gibi kritik başlıklar bulunuyor.
Kendir’e göre, geçmişte deprem nedeniyle ciddi hasar görmüş binaların statik ve beton mukavemetlerinin zamanla daha da zayıfladığı bilinen bir gerçek. Özellikle 1999 öncesi deniz kumu kullanılarak inşa edilen yapılar, büyük bir tehlike arz ediyor. Bu nedenle kentsel dönüşümün bir an önce hız kazanması gerektiği vurgulanıyor.
Deprem Toplanma Alanları ve Koordinasyon Eksikliği
Yalova’nın en büyük sorunlarından biri de deprem toplanma alanlarının yetersizliği ve belirsizliği. Şehirdeki birçok noktada bu alanların net olarak belirlenmediği, bazı bölgelerde ise alan büyüklüklerinin yetersiz olduğu biliniyor. Olası bir büyük depremde Yalova’nın kara ve deniz yolu bağlantılarının kopmaması için yapılacak çalışmaların koordineli yürütülmesi gerektiği ifade ediliyor.
Son olarak, Yalova Valiliği tarafından gerçekleştirilen valilik binası yıkım tatbikatı, deprem hazırlıkları açısından önemli bir adım olarak görülse de, bu tatbikata sadece Yalova Belediyesi ve Çiftlikköy Belediyesi ekiplerinin katılım göstermesi, diğer belediyelerin ilgisiz kalması eleştiri konusu oldu. MAG-DER, AFAD, 112 Acil ve UMKE gibi kuruluşların büyük çaba sarf ettiği bu alanda, daha geniş çaplı ve ortak çalışmaların yapılması gerektiği belirtiliyor.
Bilimsel Gerçekler ve Kaçınılmaz Sonuçlar
Depremin bilimsel gerçekliğinden yola çıkarak yapılan araştırmalar, Yalova’nın yüksek risk taşıyan bir bölgede yer aldığını açıkça gösteriyor. Osman Kendir, tüm belediyelerin valilik koordinasyonunda bir araya gelerek, bilim insanlarının da katılımıyla kapsamlı bir “Deprem Acil Master Planı” oluşturması kaçınılmaz bir zorunluluk haline gelmiştir.
17 Ağustos 1999 depreminin üzerinden çeyrek asır geçmesine rağmen, şehirde halen yeterli adımların atılmadığı gözlemleniyor. Yalova’nın yeni bir 17 Ağustos felaketi yaşamaması için yetkililerin derhal harekete geçmesi gerekliliği konusunda uzmanlar uyarılarda bulunuyor. Aksi takdirde, yaşanacak bir felaketin geri dönüşü olmayabilir.
